Zitting in coronatijd
Ken je rechten! Een zitting in coronatijd?
Tijdens het schrijven van deze column is het land in rep en roer vanwege de uitbraak van het coronavirus. Ook in de gevangenissen en rechtbanken is dit duidelijk te merken. Verloven zijn ingetrokken, zelfmelders hoeven zich vooralsnog niet te melden voor het uitzitten van een gevangenisstraf en bezoeken zijn uitgesteld. Ook bij de Rechtbanken en Gerechtshoven zijn de gevolgen duidelijk te merken. De Rechtspraak heeft besloten dat alle niet urgente zaken zullen worden uitgesteld. In het strafrecht gaan alleen de zaken door waarin de verdachte zich in voorlopige hechtenis bevindt. Bij deze zaken wordt zoveel mogelijk gezocht naar manieren om partijen via de telefoon of een beeldverbinding te horen. Vanaf 11 mei worden zittingen ingepland waarbij ook gedetineerde verdachten in de zittingzaal aanwezig zijn. De deur naar de zittingzaal gaat langzamerhand weer op een kier.
Tijdens het schrijven van deze column is het land in rep en roer vanwege de uitbraak van het coronavirus. Ook in de gevangenissen en rechtbanken is dit duidelijk te merken. Verloven zijn ingetrokken, zelfmelders hoeven zich vooralsnog niet te melden voor het uitzitten van een gevangenisstraf en bezoeken zijn uitgesteld. Ook bij de Rechtbanken en Gerechtshoven zijn de gevolgen duidelijk te merken. De Rechtspraak heeft besloten dat alle niet urgente zaken zullen worden uitgesteld. In het strafrecht gaan alleen de zaken door waarin de verdachte zich in voorlopige hechtenis bevindt. Bij deze zaken wordt zoveel mogelijk gezocht naar manieren om partijen via de telefoon of een beeldverbinding te horen. Vanaf 11 mei worden zittingen ingepland waarbij ook gedetineerde verdachten in de zittingzaal aanwezig zijn. De deur naar de zittingzaal gaat langzamerhand weer op een kier.
In deze tijden is het belangrijk dat je als verdachte je verdedigingsrechten kan blijven uitvoeren. Wat de afgelopen anderhalve maand heeft bewezen is dat dit niet vanzelfsprekend is. Er is sprake van een bijzonder situatie waarbij de rechten van de verdachte soms ondergesneeuwd dreigen te raken. Ik wijs in het bijzonder op het recht van de om aanwezig te zijn bij de behandeling van zijn of haar zaak.
Vanuit sommige gerechten wordt actief gevraagd of de verdachte afstand wil doen van zijn of haar recht om aanwezig te zijn bij de behandeling van zijn of haar strafzaak. Hier moet je niet zomaar mee akkoord gaan. Natuurlijk zou je afstand kunnen doen als je je volledig op je zwijgrecht beroept en dat ook op de zitting wil doen. Het kan echter ook zo zijn dat je juist je verhaal wil vertellen op de zitting. Door afstand te doen ontneem je jezelf die mogelijkheid. Je advocaat kan niet vertellen hoe het is gegaan aangezien hij of zij er (meestal) zelf niet bij is geweest.
In de wet is een regeling opgenomen waardoor een verhoor door middel van een videoverbinding plaats kan vinden. De rechter kan bepalen dat een zitting of verhoor door middel van videoconferentie plaats zal vinden. Hierdoor is het dus mogelijk om zittingen door te laten gaan zonder dat een verdachte, getuige of deskundige zelf in de rechtszaal aanwezig is. Aan de ene kant is dat een prettig idee omdat je minder kans loopt besmet te worden met het virus door bijvoorbeeld transport, contact met parketpolitie en het verblijf in een ophoudcel.
In de praktijk blijkt echter dat hier grote nadelen aan kleven. Zo zijn vanuit de PI’s tijdvakken vastgesteld van 45 minuten. Als de tijd op is mag de volgende verdachte gebruik maken van de videoverbinding. Of je zaak dan al helemaal behandeld is of niet maakt niet uit. Hierdoor loop je het risico dat je niet alles meekrijgt van je zitting of onvoldoende naar voren kan brengen wat jij voor de behandeling van je zaak belangrijk vindt. Ook komen non-verbale reacties veel minder duidelijk over als gebruikt wordt gemaakt van een videoverbinding. In het Nederlandse strafproces, waar de rechter op basis van wettig bewijs de overtuiging moet bekomen dat jij het strafbare feit hebt begaan, is dat geen prettige gedachte. In veel gevallen staat voor de verdachte heel wat op het spel.
In veel gevallen is niet gewaarborgd dat de verdachte tijdens de zitting vertrouwelijk met zijn of haar advocaat kan overleggen terwijl dit soms wel nodig kan zijn. Tot slot zien we dat de videoverbinding niet altijd tot stand kan worden gebracht en vindt het verhoor uiteindelijk telefonisch plaats. Er kleven dus nogal wat nadelen aan het bijwonen van een zitting door middel van een videoverbinding. Het is dan ook niet voor niets dat het Nederlands Juristencomité voor de Mensenrechten hierover zijn zorgen heeft geuit.
Het is belangrijk om te weten dat je niet akkoord hoeft te gaan met de inhoudelijke behandeling van jouw zaak door middel van videoconferentie als de zaak wordt behandeld door de meervoudige kamer. In dat geval kan alleen gebruik worden gemaakt van videoconferentie als de verdachte of de advocaat hier toestemming voor geeft. Bespreek dit ook met je advocaat zodat alsnog vervoer naar de Rechtbank geregeld kan worden als je niet wil dat de zaak door middel van een videoverbinding behandeld wordt. Het uitgangspunt is namelijk dat je aanwezig kan zijn bij de behandeling van je eigen strafzaak. Dat is een van de belangrijkste principes van het recht op een eerlijk proces.
In deze tijden is het belangrijk om met je advocaat te bespreken wat voor jou het meest belangrijk is, het voorkomen van besmetting, de mogelijke vertraging van de strafzaak, het zelf aanwezig zijn op de zitting. Samen kun je dan een voorstel doen om tot de voor jou best mogelijke oplossing te komen waarin jouw recht op een eerlijk proces het beste is gewaarborgd.
jan roos, Covid_19, covid19, corona nederland, corona symptomen, corona map, corona nieuws, coronavirus nederland, boete corona overtreding, minister bruno bruins, corona maatregelen, covid19 maatregel, coronatijd zitting, zitting coronatijd
