De historie herhaalt zich in bouwend Limburg. Net als negentien jaar geleden blijkt het een Baars wiens onthullingen mede leiden tot een groot corruptie-onderzoek.Verschillende malen toog Henk Baars in 2006 6 richting het gemeentehuis in Voerendaal. In twee uitvoerige gesprekken met het voltallige college spuwde de wegenbouwer zijn lang gal over de werkwijze van Janssen de Jong. Hetstak Baars dat zijn grote concurrent er keer op keer in slaagde opdrachten voor zijn neus weg te kapen. Nogal eens tegen een verdacht lage inschrijfprijs.Als‘klokkenluider’ uitte Baarsin Voerendaal zijn vermoeden dat er dingen gebeurden die het daglicht niet konden verdragen. Overigensluchtte Baars niet alleen zijn hart in Voerendaal, maar ook in het Heerlense gemeentehuis en bij de politie. Bij die laatste op voorwaarde dat niemand dit ooit te weten zou komen. Opmerkelijk is dan ook dat justitie nu in haar strafd ossier stelt dat Baars de rechercheurs en bestuurders met wie hij vertrouwelijk sprak, onthulde dat regiodirecteur Ron A. van Janssen de Jong Infra B.V. ‘zijn eigen medewerkers en ambtenaren onder druk zet bij het verkrijgen en uitvoeren van opdrachten’. Uit het dossier sijpelde afgelopen weken ook door op welke manier de alsinds 27 januari vastzittende A. dat doorgaans deed.Ambtenaren werden gefêteerd met bezoekjes aan hetWK-voetbal, de Grand Prix van Monaco of geholpen bij het verbouwen van hun huis. Voor de krant was Henk Baarsin de afgelopen weken onbereikbaar. Hij is de zoon van ‘oude Sjaak’, oprichter van het gelijknamige bouwbedrijf dat begin jaren negentig prominent figureerde in het vorige grote onderzoek naar omkoping in de Limburgse bouwwereld. Die Sjaak stond, op zijn beurt, aan de wieg van wat resulteerde in de geboorte van ‘de Vriendenrepubliek’: een door deze krant in honderden artikelen opgetekend beeld dat tientallen provinciale wegenbouwers, projectontwikkelaars, architecten en installateurs miljoenen guldens ‘smeergeld’ betaalden aan burgemeesters, wethouders en ambtenaren. Bijna als vanzelfsprekend, want dat was historisch zo gegroeid, en uit vrees om opdrachten miste lopen.Want wie weigerde op de ‘steekpenningenmanier’ zaken te doen, wist dat hij uit de ‘Vriendenrepubliek’ verstoten zou worden. En brodeloos zou raken. De oude Sjaak Baars maakte in juli 1990 in een gesprek met twee medewerkers van de Fiscale Inlichtingen en Opsporings Dienst allerminst een geheim van zijn omkopingspraktijken. „Wij kopen wel eens werk in. Ik zal nooit geld uitgeven zonder dat daar een afspraak tegenover staat. Degene die het geld ontvangt, zal ook aan mijn bedrijf moeten denken.” Overigens weigerde Baarssenior namen te noemen.
De privacy van zijn ‘vrienden’ was hem heilig. Zonder omhaal vertelde de Klimmense wegenbouwer dat hij voor zijn te betalen steekpenningen speciaal een rekening had geopend bij de toenmalige Nederlandse Middenstands Bank. Tientallen keren perjaar haalde hij op de vestigingen van de NMB in Valkenburg, Haelen, Heerlen en Maastricht contante bedragen op variërend van 2500 tot 30.000 gulden. Hetsmeergeld, jaarlijks gemiddeld ruim drie ton, verscheen gewoon op zijn belastingaangifte. Onder de post ‘representatie, goodwill en giften’.
Zo eenvoudig zal de rijksrecherche het dit keer niet hebben gehad in de bewijsvoering jegens Janssen de Jong. De afgelopen weken werden elf werknemers van het bedrijf aangehouden op verdenking van het omkopen van zeven corrupte ambtenaren. Ook de echtgenote van een van de ambtenaren zit vast. Baars Aannemings- en Wegenbouwmaatschappij BV overleefde de mede door vader Sjaak aan het rollen gebrachte Vriendenrepubliek-affaire, alsmede de parlementaire enquête bouwnijverheid die daarop volgde. Zoals wel meer wegenbouwers kreeg het bedrijf het moeilijk met de nieuwe mores van gemeenten die vaker dan vroeger werken openbaar aanbesteedden. Keer op keer verloor Baars de slag. Op 23 september 2008 werd hetfaillissement uitgesproken. Sjaak Baars, die nooitis veroordeeld voor het betalen van smeergeld, maakte dat niet meer mee. Hij overleed op 3 maart vorig jaar.
