Op vrijdagavond 25 maart 2011 heeft een van de ernstigste misdrijven van de afgelopen jaren in de provincie Groningen plaats. Op die avond wordt in Hoogezand de Turkse avondwinkel Perya Impex overvallen. Twee gemaskerde mannen met beide een wapen in de hand denderen tegen kwart voor negen de zaak binnen. Een van de overvallers springt op de toonbank en eist geld.
De 37-jarige zoon van de eigenaar roept dat er geen geld is, verzet zich en wordt neergeschoten.
Een kogel doorboort zijn linkerschouder. De overvallers gaan er – zonder buit – vandoor.
Vlak voordat ze het winkelpand verlaten, wordt nogmaals op de dan al zwaargewonde zoon geschoten. Een tweede kogel raakt de buik. Met levensbedreigende verwondingen wordt hij overgebracht naar het ziekenhuis.
De gebeurtenissen hebben een enorme impact in de buurt. De burgemeester komt ‘s avonds poolshoogte nemen. Het is niet het eerste gewelddadige incident in Hoogezand. De burgemeester wil daarom extra politie. De krant meldt de volgende dag dat de daders voortvluchtig zijn en dat van hen ieder spoor ontbreekt.
Wat daarna volgt moet bizar heten. Eerst verstrijken weken. Dan meldt de politie, halverwege mei 2011, dat met de aanhouding van twee mannen de overval op de Turkse avondwinkel is opgelost. De media nemen dat zomaar over. Soms doen wij samen met de politie alsof het leven eenvoudig is: dat met de aanhouding van mannen misdrijven worden opgelost. Zo’n aanhouding is in een rechtstaat natuurlijk nog maar het begin.
De aangehouden mannen zijn 19 en 24 jaar oud. De jongste heet zeg maar Charles, de oudste Gianni. Ze ontkennen.
De rechtszaak dient op 17 november 2011. De verdenkingen zijn gebaseerd op verklaringen van getuigen. En er is een DNA-match die niets bewijst, maar wel belastend is.
Charles en Gianni blijven ontkennen. De een zegt over de verklaringen van getuigen: ‘Mensen praten poep.’ De ander: ‘We worden er ingeluisd.’
Het slachtoffer mag de rechters toespreken en vertelt hoe bang hij is, hoe hij vreesde voor zijn leven, hoe bang zijn ouders op leeftijd zijn.
Ook getuigen zouden angstig zijn. Afgelegde verklaringen worden herroepen, anderen weigeren, bang voor represailles, te verklaren. Een getuige ontkent getuige te zijn en wordt vervolgd wegens meineed. Er is een getuige opgeroepen op de zitting, maar die is niet komen opdagen.
Dat is een probleem. De rechters besluiten dat de strafzaak moet worden aangehouden om die getuige alsnog te kunnen horen.
De twee advocaten vinden dat best, mits Charles en Gianni naar huis mogen om het vervolg van het proces in vrijheid af te wachten. De vertraging is immers niet hun schuld. Het Openbaar Ministerie verzet zich tegen vrijlating, maar de rechters besluiten dat Charles en Gianni nog diezelfde dag de gevangenis mogen verlaten. Ze hebben dan een half jaar vastgezeten.
Daarna wordt het stil en zal het heel lang stil blijven. Er gaan drie maanden voorbij, acht maanden, een jaar. Twee jaar en een paar weken. De getuige die nog gehoord moet worden, woont gewoon naast de avondwinkel.
Op 13 december 2013 – 26 maanden na de onderbreking – krijgt de strafzaak eindelijk een vervolg. Charles is overigens in 2012 nog wel in zittingszaal 14 geweest in verband met een straatroof waar hij (netto) achttien maanden celstraf voor krijgt. Die straf heeft hij al uitgezeten.
Tegen Charles wordt acht jaar gevangenisstraf geëist, tegen Gianni die geen strafblad heeft zeven jaar, beide wegens een poging tot doodslag en een poging tot afpersing. Verklaringen van getuigen geven het wettige en overtuigende bewijs, vindt het OM. Charles en Gianni zijn niet aanwezig, ze kijken wel link uit.
Dat het zo lang heeft geduurd, vindt de officier van justitie vervelend. Dat zegt hij tegen de rechters. Vervelend voor de verdachten, maar zeker ook voor de slachtoffers. De reden van de lange duur, zegt de officier van justitie, is dat het OM in 2012 en 2013 is overspoeld met grote onderzoeken.
Het was gewoon te druk. Zou dat nou echt waar zijn? Dat politie en justitie twee jaar lang geen tijd hebben gehad om een van de ernstigste misdaden in jaren goed te onderzoeken?
Deze week deed de rechtbank uitspraak. Het verzamelde bewijs is weliswaar wettig verkregen, maar het overtuigt niet. Er zijn alternatieve scenario’s denkbaar, het is niet uit te sluiten, oordelen de rechters, dat anderen dan Charles en Gianni de overval hebben gepleegd. Het gebrek aan overtuiging moet leiden tot vrijspraak. En dat is ook de uitspraak.
De rechters leveren kritiek op de kwaliteit van het politieonderzoek: er heeft (te) veel tijd gezeten tussen de overval en het horen van getuigen. Betrokkenen hebben daardoor verklaringen op elkaar kunnen afstemmen. Daarnaast is het de rechters gebleken dat de politie van diverse contacten met getuigen geen proces-verbaal heeft opgemaakt. Rechters: ‘Dat is niet acceptabel.’
Tot slot wordt opgemerkt dat het OM geen plausibele reden heeft opgegeven voor het lange tijdsverloop sinds de zitting van november 2011.
Eind 2013 moet de conclusie luiden dat de overval op 25 maart 2011 op de Turkse avondwinkel niet is opgelost. De burgemeester van Hoogezand moet nog maar eens ergens poolshoogte nemen.
