Thijs H. (28) uit Brunssum doodde naar eigen zeggen in opdracht van ‘het systeem’. Daarover mocht hij niet praten, dan zouden gruwelijkheden gebeuren. Hij dacht dat de wereld in handen was van psychopaten, die in codetaal spraken.

Omdat H. geen of weinig emoties voelde, dacht hij dat hij zelf een psychopaat was. Hij zocht heel veel op internet en herkende zich in veel elementen, maar nooit volledig. Andere mensen om hem heen waren wel psychopaten en hij wilde hun codetaal leren. „Dat was een Eurekamoment waarop alles helder was. Dat deelde ik niet met anderen, ik dacht dat daar absoluut niet over gesproken mocht worden. Zo werd het systeem, zoals ik dat zag, stilgehouden”, vertelt hij de rechtbank, die een levensloop schetst van H. van vrolijke kleuter met een gebrekkige, fijne motoriek tot middelbareschoolleerling, die fanatiek startte op het gymnasium, maar eindigde op de havo. Op zijn 15e rookte hij zijn eerste joint en tijdens zijn studie gebruikte hij ook geregeld uiteenlopende harddrugs: coke, speed, xtc, dmt en psychedelische truffels. De laatste 2,5 jaar rookte hij twee joints per dag.

Zuid-Afrika
Voordat hij ging studeren, verbleef hij twee keer enkele maanden in Zuid-Afrika, werd daar opgenomen in een gastgezin in Port Elisabeth en kon helemaal zichzelf zijn. Hij gaf les aan kinderen, hield zo jonge kinderen van de straat, deed veel meer dan van hem werd verwacht. Het was ook prettig om even niet te hoeven voldoen aan de hoge verwachtingen die zijn ouders van hun bovengemiddeld intelligente zoon hadden. Na terugkomst in 2011 studeerde hij eerst social work in Sittard, haalde zijn propedeuse in één jaar en stapte over op culturele antropologie in Leiden. Hij verhuisde naar Den Haag, omdat hij graag surfte en dichter bij de zee wilde zijn.

Burn-out
Vanaf de zomer van 2018 ging het steeds slechter met Thijs H. Hij kreeg burn-outklachten. In de nacht van 8 september 2018 kreeg hij in het huis van zijn zusje psychotische verschijnselen: na gebruik van alcohol en cocaïne raakte H. ervan overtuigd dat de vriend van zijn zusje hem wilde vermoorden. Zijn ouders zochten hulp, maar stuitten aanvankelijk op wachtlijsten. In november kregen ze een spoed-intake bij Mondriaan. De behandelaar had een ‘niet-pluis-gevoel’ bij H.: zijn gezichtsuitdrukkingen en vage lachjes pasten niet bij de zwaarte van zijn problemen.

Kort daarna dacht Thijs H. dat vrienden hem zouden gaan ontvoeren en martelen. Om hen voor te zijn, sneed hij in zijn polsen en hals. Omdat hij „toch maar niet dood ging”, belde H. elf uur later zelf 112.

Oom
De dood van zijn favoriete oom, eind april 2019, was volgens H. het „triggermoment” voor zijn tweede psychose. Hij ging terug naar zijn studentenwoning in Den Haag. Zijn vader haalde hem daar op 1 mei ’s avonds laat op toen na een telefoontje bleek dat het helemaal niet goed ging met H.

Begin mei kreeg hij via kentekens en nieuwsberichten opdracht om twee mensen te doden. Anders werd zijn eigen familie omgebracht. Hij ging op 4 mei 2019 op pad met een mes uit de keuken van zijn Haagse appartement en stak de 56-jarige Etsuko dood in de Scheveningse Bosjes. Zijn telefoon stond uit: „Ik wilde niet getraceerd worden.” De afgesneden pink nam hij mee als „bewijs”, maar gooide hem later weg omdat hij het te gruwelijk vond om die in zijn jaszak te hebben.

„Het ging slecht met me”, zegt hij voor de rechtbank. „Het was redelijk vergelijkbaar met hoe ik me nu voel. Beroerd.” Toch liet hij zijn moeder via een appje weten dat hij „gezellig” had „bijgekletst” met zijn ex-vriendin. Een dag later haalde zijn moeder hem op bij het station, hij trok een ‘demonisch gezicht’ naar haar en siste. Ze klopten aan bij ggz-instelling Mondriaan. De behandelaar vond hem onrustig en breedsprakig, maar wel coherent in zijn antwoorden.

Hondenriem
Op de avond van 6 mei kreeg hij via de tv in codetaal door dat „het opnieuw moet”, anders zou zijn moeder eraan gaan. In de ochtend van 7 mei ging hij met een mes uit het messenblok in de keuken van zijn ouders naar de Brunssummerheide. De eerste voorbijganger liet hij passeren. Die was wat jonger. Hij moest „moed” verzamelen. Toen kwam hij de 63-jarige Diny uit Heerlen tegen. Bij de politie verklaarde hij: „Dat was een goede kans, er was niemand in de buurt, ik stak haar tot ze dood was. Ik was van binnen keihard aan het huilen.” Hij ging even de bosjes in totdat hij weer recht voor zich uit kon kijken, en ging dan op zoek naar een tweede slachtoffer. Dat werd de 68-jarige Frans uit Hoensbroek, die hem tegemoet liep. „Ik dacht: deze keer moet het.” H. liet hem passeren en stak van achteren op hem in. „Hij verzette zich. Hij sloeg me met de hondenriem. Ik bleef doorgaan. Tot hij dood was.” Toen hij de Brunssummerheide verliet, „juichten” de kentekens, zo dacht H.

Verbloemen
Eenmaal in de gevangenis zag de onderzoekende psychiater een man die ‘een relatief ontspannen indruk maakte. Wel ‘moeilijk te doorgronden’. ‘Bovengemiddeld intelligent waardoor hij zijn problemen goed kan verbloemen’, noteerde de psychiater. Iemand die zijn ‘best doet om de psychotische ontregeling te verbergen, maar die is er wel’. Een jongeman met een ‘ambivalente, soms conflictueuze relatie met moeder’ en ex-vriendin.

Het Openbaar Ministerie heeft twijfels bij de conclusie van het Pieter Baan Centrum (PBC), dat H. volledig ontoerekeningsvatbaar was tijdens zijn daden. Dat zou betekenen dat hij geen gevangenisstraf krijgt, maar alleen een gedwongen behandeling. Voor de nabestaanden zou dat zeer onbevredigend zijn, zegt raadsman Phil Boonen na afloop van de zitting: „Zij willen ook een klein stukje vergelding.” Advocaat Sébas Diekstra van de nabestaanden van de Haagse Etsuko en van de tweelingzus van Diny stelt dat conclusies van het PBC „niet heilig” zijn.

Spannend
Het OM heeft vragen over de „adviserende rol” van psychiater Jan Swinkels, die al in een vroeg stadium werd ingeschakeld door H.’s advocaat Serge Weening. „Eind juli, vlak voordat u weer verhoord ging worden en vlak voordat u naar het PBC ging. Dat roept een gek gevoel op bij ons.” Thijs H.: „Ik vind dat jullie wel heel ver gaan. U denkt toch niet dat een man van het kaliber van Jan Swinkels mij helpt een psychose te faken?” Maar waarom kwam hij op bezoek? „Om zijn advocaat te adviseren”, zegt H. Weening: „Dat weet mijn cliënt helemaal niet. Later kom ik daar op terug.”

Uit een afgeluisterd telefoongesprek met zijn moeder, de dag voor het bezoek van Swinkels, citeert de officier van justitie hoe moeder tegen zoon zegt: ‘Spannend morgen hè, met Jan?’ „Wat was er dan spannend?” H.: „Geen idee. Ik weet echt niet waar je het over hebt.”